Nienke (7) vroeg:
Waarom zijn vlinders zo mooi?
Antwoord gegeven door:
Rob de Vos
Entomoloog
Naturalis
Beste Nienke, er zijn veel mooie vlinders, maar ook minder mooie of saai gekleurde vlinders. Dat heeft echt een reden. De kleuren en tekening op een vlindervleugel worden gevormd door hele kleine schubben, een soort plaatjes of schijfjes die op de vleugels vastzitten. Als je een vlindervleugel zou poetsen laten de schubben los en blijft er een doorzichtige vleugel over, net als bij een wesp of bij. De patronen en kleuren op de vleugel hebben een functie. Felle kleuren, zoals rood, geel, wit, in combinatie met zwart of bruin, zijn vaak waarschuwingskleuren. De vlinder zegt dan "Pas op! Ik ben giftig en smaak niet lekker!" Als een vogel zo'n vlinder dan toch opeet wordt hij heel misselijk en moet dan overgeven. De vogel raakt dan nooit meer zo'n gekleurde vlinder aan! Daar hebben andere wel eetbare soorten handig gebruik van gemaakt door op deze vlinders te lijken. Ze bootsen dus de giftige soorten na en worden de vogels voor de gek gehouden. Dat heet met een moeilijk woord "mimicry".
Andere soorten hebben juist helemaal geen opvallend of mooie kleuren. Zulke kleuren, zoals grijs, bruin, geelbruin heten "cryptische kleuren en tekening" en zijn bedoeld als schutkleur of camouflage. De vlinder lijkt dan op zijn omgeving (korstmos, bosbodem, blaadjes, etc.) en is moeilijk voor vogels en muizen te herkennen. Ook veel rupsen zijn bruin of groen om niet op te vallen op de planten die ze eten.
Beervlinderrupsen hebben ook heel veel haar (vandaar de naam), maar dat zijn geen brandharen, maar een vogelbek vol met haar is niet lekker. Tegen vleermuizen hebben uilvlinders en beervlinders ook iets gevonden. Deze vlinders hebben goede oren (die zitten in holtes achter de achterpoten) en kunnen de sonar (klikken) van een vleermuis goed horen. Ze laten zich dan plotseling vallen, zodat de vleermuis misgrijpt. Van de grote beervlinder is zelfs bekend dat hij de vleermuizen in verwarring brengt door zelf geluid te maken dat op het geklik van een vleermuis lijkt. De vleermuis denkt dan "oh, dat is een andere vleermuis" en hij vliegt dan weg!
